فهرست مطالب مهم
برفک دهان که به عنوان کاندیدیاز نیز شناخته می شود، یک عفونت قارچی شایع است که دهان و گلو را درگیر می کند. علت آن رشد بیش از حد قارچ آلبیکنس، نوعی مخمر است که به طور طبیعی در بدن ما وجود دارد. در حالی که برفک دهان به طور کلی بی ضرر است، در برخی موارد می تواند باعث ناراحتی شود، به ویژه در افراد مسن و نوزادان که سیستم ایمنی ضعیفی دارند. در این مقاله به بررسی علل، علائم، تشخیص و گزینه های درمانی این عارضه می پردازیم.
علل ایجاد برفک دهان
منشا این بیماری دلایل مختلفی می تواند داشته باشد. اما برخی از مهم ترین آن ها را می توان به موارد ذیل دسته بندی کرد:
1. قارچ Candida: برفک دهان اغلب ناشی از رشد بیش از حد قارچ Candida است. قارچ Candida albicans عامل شایع‌ترین نوع برفک دهان است. این قارچ به طور طبیعی در دهان و سایر بخش های بدن وجود دارد، اما در شرایطی ممکن است رشد بیش از حدی را آغاز کند و برفک را ایجاد کند.
2. ضعف سیستم ایمنی: افرادی با سیستم ایمنی ضعیف، مانند افرادی که بیماری‌های مزمنی مانند HIV/AIDS، سرطان، دیابت، بیماری‌های ایمنی سازی مختلف و یا درمان هایی مانند شیمی درمانی را تجربه می کنند، سریع تر به برفک دهان مبتلا می شوند. سیستم ایمنی ضعیف قادر به کنترل و پیشگیری از رشد قارچ Candida نیست.
3. استفاده از آنتی‌بیوتیک ها: مصرف طولانی مدت آنتی‌بیوتیک ها می‌تواند تعادل باکتری‌های موجود در دهان را به هم بزند. این میزان قارچ Candida را افزایش داده و باعث ایجاد برفک دهان می شود. آنتی‌بیوتیک‌ها علاوه بر باکتری‌های خطرناک، باکتری‌های مفید را نیز می کشند که وظیفه کنترل رشد قارچ ها را دارند.
4. عوامل محیطی: محیط های گرم و مرطوب، مانند فصل تابستان و داشتن پروتز‌های دندانی که باعث ایجاد رطوبت در دهان می شوند، می‌توانند رشد قارچ Candida را تجدید کنند و برفک دهان را ایجاد کنند.
5. عوامل هورمونی: تغییرات سطح هورمون ها مانند در دوران بارداری، درمان های هورمونی و تغییرات هورمونی مرتبط با سن، می‌توانند تعادل قارچ Candida را تغییر داده و به ایجاد برفک در دهان منجر شوند.
6. سایر عوامل: مصرف دخانیات، استفاده از استروئیدها، مصرف مواد مخدر، تغذیه ناسالم و نقص تغذیه نیز ممکن است به ایجاد برفک دهان موثر باشند.
مهم است بدانید که این فقط چند علت احتمالی برای ایجاد برفک دهان است و عوامل دیگری نیز می توانند در ایجاد این عارضه نقش داشته باشند. در صورت مشاهده علائم برفک دهان، بهتر است به پزشک خود مراجعه کنید تا تشخیص صحیح و درمان مناسب را برای شما تعیین کند.
علائم و نشانه های برفک دهان
برفک دهان علائمی شایع دارد که ممکن است شامل موارد زیر باشند؛
- تشکیل لکه های سفید یا زرد در دهان: این لکه ها معمولاً روی زبان، دهان، لثه ها، غشاء مخاطی و بافت های داخلی دهان شکل می گیرند. آن ها می توانند به طور یکپارچه و کرکی یا پوشیده باشند و در برخی موارد ممکن است قابل از بین بردن با خراشیدن یا پاک کردن نباشند.
- درد و سوزش: برفک دهان می‌تواند باعث درد و سوزش در مناطق دهان شوند. این درد ممکن است باعث مشکلات در خوردن، بلعیدن و صحبت کردن شود.
- خونریزی: در برخی موارد، برفک دهان می‌تواند باعث خونریزی لثه ها یا بافت های دهانی شود. این خونریزی ممکن است در هنگام خراشیدن یا تماس با لبه های لثه ها رخ دهد.
- آلودگی و بوی نامطبوع: برفک دهان ممکن است باعث بوی نامطبوع دهان شود. علاوه بر این، در برخی موارد، ممکن است غشاء مخاطی در دهان تحلیل یا آلوده شود.
- سفتی و تورم: در برخی موارد، ممکن است بافت های دهانی که تحت تأثیر برفک دهان قرار گرفته‌اند، سفت شوند و تورم کنند.
- دهان خشک: برفک می‌تواند باعث ایجاد احساس دهان خشک و نیمه خشک شود. این ممکن است به دلیل تحریک قارچ Candida در بافت‌های دهانی و کاهش تولید ترشحات مخاطی باشد.
کاندیدیازیس دهان چگونه تشخیص داده می شود؟
ارزیابی بالینی
مرحله اولیه در تشخیص کاندیدیازیس دهان شامل یک ارزیابی بالینی کامل است. یک متخصص دندانپزشکی، دهان را برای علائم و نشانه های عفونت بررسی می کند. اینها ممکن است شامل ضایعات سفید مانند پنیر بر روی زبان، گونه های داخلی، گلو، همراه با قرمزی و التهاب باشد. وجود این شاخص های قابل مشاهده اغلب تشخیص کاندیدیازیس دهان را نشان می دهد.
معاینه میکروسکوپی
برای تایید وجود این عارضه، نمونه ای برای بررسی میکروسکوپی گرفته می شود. این شامل خراش دادن آرام ناحیه آسیب دیده برای به دست آوردن سواب یا خراش دادن ضایعات است. سپس نمونه زیر میکروسکوپ بررسی می شود. برفک دهانی یا آلبیکنس به صورت سلول های مخمری بیضی شکل یا رشته های بلند و منشعب ظاهر می شوند. معاینه میکروسکوپی به تشخیص این عارضه کمک می کند.
تست کشت و حساسیت
در مواردی که معاینه بصری و میکروسکوپ قطعی جوابگو نباشد، ممکن است آزمایش کشت و حساسیت انجام شود. این شامل جمع آوری نمونه از ناحیه آسیب دیده و قرار دادن آن بر روی یک محیط کشت است که باعث رشد ارگانیسم های برفک می شود. پس از یک دوره انکوباسیون، کشت برای بررسی رشد کلنی های برفک بررسی می شود. علاوه بر این، آزمایش حساسیت می تواند برای تعیین اینکه کدام داروهای ضد قارچی در برابر ایم عارضه مؤثرتر هستند، انجام شود.
بیوپسی
در موارد خاص، بیوپسی ممکن است برای تشخیص کاندیدیازیس دهان ضروری باشد. این شامل برداشتن یک نمونه بافت کوچک از ناحیه آسیب دیده برای تجزیه و تحلیل پاتولوژیک است. بیوپسی به شناخت دیگر علائم کمک می کند و تشخیص قطعی کاندیدیازیس دهان را ارائه می دهد.
آزمایش خون
در مواردی که کاندیدیازیس دهانی عود کننده یا شدید است، ممکن است آزمایش خون برای ارزیابی سلامت کلی فرد انجام شود. این آزمایش ها می توانند به شناسایی شرایط زمینه‌ای یا اختلالات سیستم ایمنی که ممکن است در ایجاد کاندیدیازیس دهان کمک کنند. علاوه بر این، آزمایش خون همچنین می تواند اطلاعاتی در مورد عملکرد کلی سیستم ایمنی بدن ارائه دهد.
درمان های جامع پزشکی برای برفک دهان (کاندیدیازیس)
در حالی که در اکثر موارد برفک های دهان نسبتاً بی ضرر هستند و به راحتی قابل درمان هستند، برخی از افراد، به ویژه آن هایی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، ممکن است علائم شدید تری را تجربه کنند. در این قسمت، گزینه های درمانی پزشکی موجود برای مدیریت و درمان برفک دهان را بررسی خواهیم کرد.
1. داروهای ضد قارچ
داروهای ضد قارچ درمان اولیه برفک دهان هستند. این داروها با هدف قرار دادن و از بین بردن مستقیم قارچ ها فعالیت می کنند. آن ها به اشکال مختلف از جمله قرص های خوراکی، قرص های پاستیل، سوسپانسیون ها و دهان شویه ها وجود دارند. انتخاب دارو و دوز بستگی به شدت عفونت و همچنین وضعیت کلی سلامت فرد دارد. داروهای ضد قارچ تجویزی مانند فلوکونازول، کلوتریمازول و نیستاتین معمولاً برای درمان برفک دهان استفاده می شوند.
2. کرم ها و پمادهای موضعی
در برخی موارد، ممکن است یک کرم یا پماد ضد قارچ برای درمان برفک دهان تجویز شود. به طور معمول، این داروهای موضعی زمانی توصیه می‌شوند که عفونت موضعی باشد و فقط نواحی خاصی از دهان مانند گوشه های لب یا زبان را درگیر کند. این کرم ها یا پمادها مستقیماً روی نواحی آسیب دیده اعمال می شوند و می توانند به کاهش ناراحتی و کاهش گسترش عفونت کمک کنند.
3. پروبیوتیک های خوراکی
پروبیوتیک ها که معمولاً به عنوان “باکتری های خوب” شناخته می شوند، پتانسیل بالایی در مدیریت برفک دهان نشان داده اند. مصرف دوز های خاصی از پروبیوتیک ها می تواند به بازگرداندن تعادل میکروارگانیسم ها در دهان و جلوگیری از رشد بیش از حد قارچ برفک کمک کنند. پروبیوتیک های خوراکی را می توان به شکل کپسول، پودر یا پاستیل مصرف کرد. با این حال، تحقیقات بیشتری برای تعیین موثرترین آنتی بیوتیک ها و دوز برای درمان برفک دهان مورد نیاز است، که بهتر است در این زمینه با دندانپزشک خود مشورت نمایید.
4. اصلاح سبک زندگی
علاوه بر درمان های پزشکی، برخی اصلاحات در سبک زندگی می تواند به پیشگیری و مدیریت برفک دهان کمک کند. این موارد شامل رعایت بهداشت دهان و دندان مانند مسواک زدن دو بار در روز، نخ دندان کشیدن منظم و شستشوی دهان با دهانشویه ضد قارچی است. اجتناب از استفاده از محصولات تنباکو، حفظ یک رژیم غذایی متعادل و مدیریت شرایطی که می تواند سیستم ایمنی را تضعیف کند، مانند دیابت یا HIV نیز می تواند به پیشگیری و مدیریت این عارضه کمک کنند.
درمان های خانگی برای برفک دهان
همان طور که در طول مقاله متوجه شدید؛ برفک دهان می تواند منجر به ناراحتی، مشکل در بلع و کاهش حس چشایی شود. در حالی که درمان های پزشکی مختلفی در دسترس هستند، چندین درمان خانگی موثر نیز وجود دارد که می تواند به کاهش علائم برفک های دهانی کمک کنند. در زیر، چند درمان خانگی قابل اعتماد برای مدیریت برفک دهان را بررسی خواهیم کرد.
• شستشو با آب نمک
شستشو با آب نمک یکی از ساده ترین و موثرترین درمان ها برای برفک دهان است. این به ایجاد یک محیط نامطلوب برای مخمر برفک کمک می کند و رشد آن را محدود می کند. برای تهیه مایع شستشو، نصف قاشق چایخوری نمک را در یک لیوان آب گرم حل کنید. محلول را به مدت 30 ثانیه در دهان غرغره کنید، سپس آن را خارج کنید. این روند را چند بار در روز تکرار کنید تا علائم کاهش یابد.
• ماست
ماست حاوی باکتری های مفیدی به نام لاکتوباسیل است که به بازگرداندن تعادل طبیعی میکروارگانیسم ها در دهان کمک می کند. به دنبال ماست ساده و بدون شیرینی باشید. مقدار کمی ماست را روی نواحی آسیب دیده داخل دهان بمالید و بگذارید چند دقیقه بماند و سپس با آب گرم بشویید. مصرف منظم ماست همچنین می تواند به تقویت سیستم ایمنی بدن و جلوگیری از بروز برفک دهان در آینده کمک کند.
• روغن درخت چای
روغن درخت چای دارای خواص ضد قارچی است که می تواند به طور موثر با رشد بیش از حد برفک مبارزه کند. چند قطره روغن درخت چای را با یک روغن حامل مانند روغن نارگیل یا روغن زیتون مخلوط کنید. مخلوط را با استفاده از یک پنبه در مناطق آسیب دیده بمالید. بعد از 10 دقیقه دهان خود را با آب گرم بشویید. به یاد داشته باشید که روغن درخت چای را رقیق کنید زیرا در صورت استفاده بدون رقیق کردن می تواند باعث تحریک شود.
• جوش شیرین
جوش شیرین یا بی کربنات سدیم یک ماده همه کاره است که به دلیل خواص ضد قارچی آن شناخته شده است. این به بازیابی تعادل pH در دهان کمک می کند و از رشد برفک جلوگیری می کند. یک قاشق چای خوری جوش شیرین را با مقدار کافی آب مخلوط کنید تا به شکل خمیر درآید. خمیر را روی نواحی آسیب دیده بمالید و بگذارید چند دقیقه بماند و سپس کاملا با آب گرم بشویید. این درمان را هر روز تکرار کنید تا علائم کاهش یابد.
• سیر
سیر دارای خواص ضد قارچی طبیعی است و می تواند به مهار رشد برفک کمک کند. یک حبه سیر خام را چند دقیقه بجوید، سپس از دهان خود خارج کنید. از طرف دیگر، می توانید چند حبه سیر را له کنید و خمیر را مستقیماً روی نواحی آسیب دیده دهان خود بمالید.
بدون دیدگاه