ترس از دندانپزشکی30 آبان 1402

ترس از دندانپزشکی، که معمولا به عنوان دنتوفوبیا شناخته می شود، یک اضطراب شایع است که میلیون ها نفر را در سراسر جهان تحت تاثیر قرار می دهد. این ترس عمیق می تواند افراد را از مراقبت های دندانی ضروری باز دارد و منجر به کاهش سلامت دهان و دندان و جلوگیری از رفتن به دندانپزشکی شود.

در این مقاله، دنتوفوبیا، علل آن و راهکارهای موثر برای غلبه بر این ترس را بررسی خواهیم کرد و به این دسته از افراد کمک می کنیم که علاوه بر آشنایی با این نوع فوبیا، بتوانند سلامت دهان و دندان خود را بدون اضطراب در اولویت قرار دهند.

دنتوفوبیا ( ترس از دندانپزشکی ) چیست و چقدر شایع است؟

دنتوفوبیا، به عنوان ترس یا اضطراب نسبت به مراجعه به دندانپزشک، یکی از اختلالات روانشناختی رایج است که بر روی زندگی روزمره فرد تأثیر می‌گذارد. این ترس می‌تواند از شدت خفیف تا شدید متفاوت باشد و باعث ایجاد مشکلات جدی در حفظ سلامت دهان و دندان‌ها شود.

در بسیاری از موارد، دنتوفوبیا از تجربیات منفی قبلی در دندانپزشکی نشأت می‌گیرد، که ممکن است شامل درد، ناراحتی یا حتی تجربه‌های ترسناک باشد. همچنین، عواملی مانند شنیدن داستان‌های ترسناک از دیگران، مشاهده صحنه‌های ترسناک در فیلم‌ها یا تلویزیون و یا تأثیرات محیطی ناگوار نیز می‌توانند این ترس را تشدید کنند.

اما چقدر شایع است؟ براساس تحقیقات، تخمین زده شده است که حدود ۱۵٪ از جمعیت دنتوفوبیا را تجربه می‌کنند. این نسبت می‌تواند در میان افرادی که تا به حال مشکلی دندانی نداشته‌اند، بالاتر بوده و به صورت عمومی در بین افراد بالغ شایع‌تر است.

اگر شما یا کسی از نزدیکانتان از دنتوفوبیا رنج می‌برد، مهم است که این مسئله را جدی بگیرید و اقدامات لازم را برای کمک به شخص مورد نظر انجام دهید. مشاوره روانشناسی، تکنیک‌های تنفسی و مدیریت استرس و در برخی موارد، داروهای ضد اضطراب ممکن است برای شخص کمک کننده باشند.

دندانپزشکان نیز می‌توانند نقش مهمی در کمک به افرادی که از دنتوفوبیا رنج می‌برند، ایفا کنند. برخورد با مراجعه ‌کنندگان با حساسیت و احترام، ارائه اطلاعات دقیق و شفاف درباره رویکردها و درمان‌های موجود و ایجاد یک محیط آرام و دلنشین می‌تواند به کاهش ترس و استرس این افراد کمک کند.

علائم و نشانه های ترس از دندانپزشکی

همانطور که گفته شد؛ این اختلال باعث ترس و اضطراب شدید در مورد دیدار با دندانپزشک می‌شود و ممکن است باعث اجتناب از مراجعه به دندانپزشک شود. علائم و نشانه‌های دنتوفوبیا می‌تواند با توجه به شدت ترس و شدت اختلال در هر فرد متفاوت باشد، اما در کل نشانه های ذهنی و جسمی زیر می‌توانند در این افراد مشاهده شوند:

• ترس و اضطراب قبل از دیدار با دندانپزشک: افرادی که دنتوفوبیا دارند، ممکن است قبل از مراجعه به دندانپزشک احساس ترس و اضطراب شدید کنند. این ترس می‌تواند به اندازه‌ای شدید باشد که منجر به عدم خوابیدن در شب قبل از مراجعه به دندانپزشک شود.
• افزایش ضربان قلب و تنفس سریع: در هنگام مواجهه با موقعیت‌های مرتبط با دندانپزشکی، افراد دنتوفوبیا ممکن است تجربه کنند که ضربان قلب و تنفس آن‌ها ناگهان افزایش می‌یابد. این تغییرات فیزیولوژیک نشانه تنش و استرس در بدن هستند.
• عرق‌ریزی و لرزش بدن: یکی از نشانه‌های فیزیکی دنتوفوبیا، عرق‌ریزی شدید و لرزش بدن است. این علائم می‌تواند ناشی از ترس و استرس شدیدی باشد که فرد در موقعیت‌های مرتبط با دندانپزشکی تجربه می‌کند.
• افزایش تنش عضلات: تنش عضلات در ناحیه گردن و شانه‌ها نیز می‌تواند یکی از نشانه‌های دنتوفوبیا باشد. فشار و تنش در این مناطق نشانگر استرس و ترس شدید است که فرد با آن مواجه می‌شود.
• اجتناب از مراجعه به دندانپزشک: یکی از نشانه‌های اصلی دنتوفوبیا، اجتناب از مراجعه به دندانپزشک است. افراد مبتلا به این اختلال ممکن است تلاش کنند هر چه کمتر به دندانپزشک مراجعه کنند و به جای آن درد و ناراحتی را تحمل کنند.
• تغییر رفتار: ممکن است افراد با دنتوفوبیا برای اجتناب از مراجعه به دندانپزشک، بهانه‌های مختلفی ارائه کنند و این فرآیند را به تعویق اندازند. آن‌ها ممکن است از اجتناب به مراجعه به عنوان راهی برای کاهش اضطراب خود استفاده کنند.
• اثرات روانی: دنتوفوبیا می‌تواند تأثیرات روانی جدی بر فرد داشته باشد. این ترس ممکن است باعث ایجاد استرس، افسردگی، از دست دادن اعتماد به نفس و ایجاد محدودیت‌های اجتماعی شود.

افراد مبتلا به دنتوفوبیا یا ترس از دندانپزشکی از چه چیز هایی می ترسند؟

حال که تا این قسمت از مقاله با دنتوفوبیا و ترس از دندانپزشکی آشنا شدیم، حالا نوبت به آن رسیده است راجع به مواردی صحبت کنیم که موجب ترس این دسته از افراد می شوند.

ترس از درد: یکی از نگرانی های اولیه برای افراد مبتلا به دنتوفوبیا، ترس از تجربه درد است. روش های دندانپزشکی می توانند شامل احساسات ناراحت کننده مانند سوراخ کردن، ارتودنسی یا حتی کشیدن دندان باشند. ترس از درد در طول درمان های دندانپزشکی می تواند عمیقاً ناراحت کننده باشد و منجر به رفتار اجتنابی در بین افراد فوبیای شود.

• ترس از سوزن و تزریق: بسیاری از روش های دندانپزشکی نیاز به بی حسی موضعی از طریق تزریق دارند. ترس از سوزن یکی دیگر از جنبه های مهم دنتوفوبیا است که باعث اضطراب و پریشانی شدید می شود. افراد ممکن است هم از بینایی و هم از حس سوزن ها بترسند، که تزریق های دندانی را بسیار دلهره آور می کند.
• ترس از دست دادن کنترل: درمان های دندانپزشکی اغلب بیماران را ملزم می کند که روی صندلی دندانپزشکی بخوابند و باعث می شود که آن‌ها نتوانند محیط اطراف یا حرکات خود را کنترل کنند. این ترس از دست دادن کنترل می تواند باعث ایجاد احساس آسیب پذیری و اضطراب شود و ترس تجربه شده توسط افراد مبتلا به دنتوفوبیا را تشدید کند.
• ترس از ابزار و تجهیزات دندانپزشکی: دید و صدای ابزارهای دندانپزشکی، مانند مته ها و دستگاه های مکش، می تواند ترس و ناراحتی را در افراد مبتلا به دنتوفوبیا برانگیزد. ارتباط این ابزار با روش های دندانپزشکی می تواند باعث ایجاد خاطرات آسیب زا یا ایجاد اضطراب قابل پیش بینی شود.
• ترس از قضاوت یا خجالت: برخی از افراد مبتلا به دنتوفوبیا می ترسند که توسط متخصصان دندانپزشکی به دلیل نادیده گرفتن سلامت دهان خود مورد قضاوت یا انتقاد قرار گیرند. خجالت مرتبط با بهداشت ضعیف دندان یا مسائل دندانی می تواند بیشتر به فوبیا و بی میلی به انجام کمک حرفه ای موجب شود.

سایر فوبیاهای مرتبط یا دنتوفوبیا

فوبیا می تواند تأثیر قابل توجهی بر زندگی افراد داشته باشد و دنتوفوبیا نیز از این قاعده مستثنی نیست. درک ارتباط بین دنتوفوبیا و سایر فوبیاهای مرتبط می تواند در ارائه حمایت و مراقبت مناسب از افراد آسیب دیده موثر باشد. با شناسایی این ترس‌های مرتبط، متخصصان دندان‌پزشکی می‌توانند رویکرد خود را برای کاهش اضطراب در طی اقدامات دندانپزشکی تنظیم کنند. در این قسمت از مقاله، ارتباط بین دنتوفوبیا و سایر فوبیاهای مرتبط را بررسی خواهیم کرد.

• تریپانوفوبیا: ترس از سوزن

تریپانوفوبیا، همچنین به عنوان ترس از سوزن شناخته می شود، اغلب با دنتوفوبیا مرتبط است. بسیاری از روش‌های دندانپزشکی شامل استفاده از سوزن‌ها مانند بی‌حسی موضعی یا آزمایش خون هستند که می‌تواند باعث ایجاد اضطراب شدید در افراد مبتلا به هر دو فوبیا شود. ترس از سوزن می تواند ترس موجود از روش های دندانپزشکی را تشدید کند و آن را به یک تجربه چالش برانگیز برای افراد مبتلا تبدیل کند.

• کلاستروفوبیا: ترس از فضاهای بسته

کلاستروفوبیا یکی دیگر از فوبیا است که ممکن است با دنتوفوبیا مرتبط باشد. برخی از روش های دندانپزشکی، مانند عکس برداری با اشعه ایکس پانورامیک یا جراحی های دهان، نیاز به استفاده از فضاهای کوچک و محدود دارند. برای افرادی که ترس از فضاهای بسته دارند، فکر به دام افتادن یا محصور شدن در طول یک عمل دندانپزشکی می‌تواند سطح اضطراب را تشدید کند و ملاقات‌های دندانپزشکی را بسیار ناراحت کننده کند.

• فوبیای سر و صدا: ترس از صداهای بلند

افراد مبتلا به فوبیا از نویز یا فونوفوبیا، ترس شدید یا بیزاری از صداهای بلند را تجربه می کنند. کلینیک‌های دندان‌پزشکی می‌توانند محیط‌های پر سر و صدایی با صدای مداوم سوراخ کردن، ساکشن و سایر ابزارهای دندانپزشکی باشند. این سطح بالای سر و صدا می تواند به طور قابل توجهی اضطراب و پریشانی را برای افرادی که قبلاً از صداهای بلند ترس دارند افزایش دهد و بازدید از دندانپزشکی را بسیار چالش برانگیز کند.

• امتوفوبیا: ترس از استفراغ

ترس از استفراغ، ترس از استفراغ، فوبیا دیگری است که می تواند با دنتوفوبیا همراه باشد. رفلکس ناشی از روش های دندانپزشکی، همراه با احتمال احساس تهوع یا استفراغ در طول درمان، می تواند برای افراد مبتلا به هر دو فوبیا بسیار ناراحت کننده باشد. ترس از دست دادن کنترل و ناراحتی می تواند اضطراب تجربه شده در طول ویزیت دندانپزشکی را تشدید کند.

روش های درمانی موثر برای دنتوفوبیا یا ترس از دندانپزشکی

افراد می توانند با کمک روش های مختلف درمانی مانند درمان رفتاری، حساسیت زدایی سیستماتیک، دندانپزشکی آرام بخش و رویکردهای ارتباطی بر ترس خود غلبه کنند و مراقبت های دندانی مورد نیاز خود را دریافت کنند. مشورت با یک متخصص دندانپزشکی با تجربه در درمان بیماران مضطرب برای تعیین مناسب ترین روش درمانی برای فردی بسیار مهم است. در ادامه راجب هر یک از این درمان های بیان شده صحبت خواهیم کرد.

درمان رفتاری یک تکنیک درمانی پرکاربرد برای درمان اختلالات اضطرابی مختلف از جمله دنتوفوبیا است. هدف CBT شناسایی و اصلاح افکار و رفتارهای منفی مرتبط با روش های دندانپزشکی است. از طریق یک سری جلسات با یک درمانگر واجد شرایط، افراد می توانند به تدریج با ترس های خود مقابله کنند و باورهای غیرمنطقی در مورد ویزیت های دندانپزشکی را به چالش بکشند. CBT نتایج امیدوارکننده ای را در کاهش اضطراب دندان و بهبود نتایج سلامت دهان نشان داده است.

حساسیت زدایی سیستماتیک یک روش درمانی موثر برای کاهش تدریجی اضطراب نسبت به محرک های خاص مانند روش های دندانپزشکی است. این تکنیک شامل قرار گرفتن سیستماتیک و کنترل شده با محرک های مرتبط با دندان، در ابتدا در یک محیط آرام و غیر تهدید کننده است. با گذشت زمان، فرد نسبت به این محرک ها حساسیت زدایی می کند که منجر به کاهش ترس و افزایش تحمل می شود. حساسیت زدایی سیستماتیک را می توان در کنار سایر رویکردهای درمانی برای نتایج مناسب اجرا کرد.

برای افراد مبتلا به دنتوفوبیا شدید، دندانپزشکی آرامبخش می تواند تجربه ای امن و راحت را در طول روش های دندانپزشکی فراهم کند. روش‌های آرام‌بخشی، مانند اکسید نیتروژن (گاز خنده)، آرام‌بخشی خوراکی یا آرام‌بخشی داخل وریدی، به بیماران کمک می‌کنند تا در طول درمان آرامش پیدا کنند و اضطراب را کاهش دهند. دندانپزشکی آرام بخش به افراد این امکان را می دهد که بدون احساس ترس و ناراحتی شدید تحت عمل های دندانپزشکی قرار گیرند.

ایجاد اعتماد و ارتباط باز بین بیمار و دندانپزشک در غلبه بر دنتوفوبیا بسیار مهم است. دندانپزشکان متخصص در درمان بیماران مضطرب اغلب تلاش می کنند تا محیطی راحت و آرام ایجاد کنند. دندانپزشکان با صرف زمان برای توضیح روش ها، رسیدگی به نگرانی ها و ارائه اطمینان خاطر به فرد، می توانند اضطراب دندانپزشکی را به میزان قابل توجهی کاهش دهند و با بیماران خود اعتماد ایجاد کنند.